De algemene hardheid, GH, in het water geeft in principe de hoeveelheid van de elementen Calcium en Magnesium in het water weer. Calcium en Magnesium vormen kalkaanslag en korsten in je toilet- en badtegels (en in je aquarium). Calcium en Magnesium zijn elementen die niet goed oplossen in water.
Dus als ze de kans krijgen, komen ze uit de oplossing en vormen ze een korst waar dat niet gewenst is. Als je heel hard water hebt, kunnen je leidingen verstopt raken en stoppen met stromen door deze afzettingen. GH is gewoon een maat voor deze hardheid.
GH is niet belangrijk voor volwassen vissen. Volwassen vissen hebben mechanismen die vrij efficiënt zijn in het omgaan met grote variaties in GH. Maar pootvissen zijn minder goed in staat om met deze variaties om te gaan. Dus als je eieren, larven en pootvissen kweekt, moet je in sommige gevallen deze richtlijnen volgen:
| Plaats | Inheems | Ideaal bakken |
|---|---|---|
| Gemeenschap | 40-185 (2-10) | 40-185 (2-10) |
| Zwart Water | 10-30 (0.5-1.5) | 20-60 (1-3.3) |
| Malawi | 60-85 (3.3-4.7) | 60-185 (3.3-10) |
| Plaats | Inheemse pH | Aanvaardbare pH in aquarium | Aanvaardbare excursie |
|---|---|---|---|
| Afrikaanse kloof | 7.5-8.5 | 6.5-8.5 | 5-9 |
| Zwart Water | 5.0-7.0 | 6.5-8.5 | 5-9 |
| De meeste vissen | 6.5-8.5 | 6.5-8.5 | 5-9 |
| TDS moet boven de 60 zijn KH en GH zijn niet belangrijk |
|||
Merk op dat levendbarenden de richtlijnen van de gemeenschap volgen. Levendbarers zijn GEEN brakwater- of zelfs hardwatervissen. Ze komen van nature voor in rivieren en beken met water met een gemiddelde hardheid en zoutgehalte.
Merk ook op dat velen denken dat het Malawimeer erg moeilijk is. Dat is het niet. De gegevens over Malawi in de bovenstaande grafiek komen uit het baanbrekende werk van Talling uit 1965 over de chemie van het Malawimeer, bijgewerkt door Joe Gargas, voormalig directeur onderzoek en ontwikkeling van de Wardley Corporation en een expert op het gebied van waterchemie en -behandeling.
Houd er ook rekening mee dat individuele vissoorten sterk verschillen in wat ze nodig hebben voor het kuitschieten en de levensvatbaarheid van de jongen. Sommige vissen, zoals kardinalen en clownslakken, hebben voor zover ik weet nog nooit in gevangenschap gebroed. Andere zoals neons en discussen hebben perfecte omstandigheden nodig om kuit te schieten. De Midden-Amerikaanse en Afrikaanse cichliden paaien zo goed onder alle wateromstandigheden dat ze gewoon een plaag zijn (probeer maar eens veroordeelden weg te geven!). Ook levendbarenden broeden onder vrijwel alle wateromstandigheden.
Zoals in veel artikelen op deze site gaan we nu in meer wetenschappelijke termen in op GH. Deze herhalende reeks uitleg is alleen voor de echte nerds, zoals de auteur.
Algemene hardheid in grotere diepte
"Algemene hardheid" (GH) meet de kationen (+ lading) voor calcium en magnesium als ppm calciumcarbonaat (CaCO₃) equivalenten.
Er zijn veel termen die door elkaar en vaak onjuist worden gebruikt voor GH. Hier is een grafiek:
| Synoniemen voor "Algemene hardheid" |
|---|
| GH |
| ppm Ca, Mg |
| dGH (GH/17,9) |
| Totale hardheid |
| ppm CaCO₃ |
Het zou logisch zijn om de algemene hardheid te meten in # ionen/liter of molariteit, maar dit wordt niet gebruikt, behalve in wetenschappelijke artikelen. De gebruikelijke eenheid in de literatuur is graden van algemene hardheid dGH uit het Duitse systeem (dGH of "graad Duitse hardheid", in het Duits "deutsche Härte").
Omrekenen van dGH naar GH kan door te vermenigvuldigen met 17,9. Omgekeerd kun je GH omrekenen naar dGH door te delen door 17,9. Eén dGH is gelijk aan 17,9 GH, 17,9 mg/L of 17,9 ppm. Wateren met een matig tot hoog GH-gehalte (50 mg/L of meer) hebben meestal een basische pH, maar niet altijd. Als de hardheid wordt veroorzaakt door sulfaten zoals calciumsulfaat of magnesiumsulfaat (Epsomzouten) kan de pH vrij laag zijn.
Om de zaken nog ingewikkelder te maken is er een eenheid van algemene hardheid die de "grain" wordt genoemd. Dit getal is slechts iets lager dan het dGH getal. Er zijn ook "delen per miljoen", "millimol", "Franse hardheid" en "Clark hardheid". Als je in een land bent waar deze termen worden gebruikt, Google er dan even op.
Algemene hardheid en gezondheid van vissen in detail
Een algemene hardheid van 20 GH (1dGH) tot 300 GH (17 dGH) is prima voor alle volwassen vissen. Ik heb rammen die inheems zijn in de zeer lage GH zwarte wateren van de Orinoco gehouden in water van 180 GH (10 dGH) in Florida. En ik heb mollies gehouden in heel zacht zuur water in Connecticut. Het is veel belangrijker om kristalhelder, bacterievrij water te hebben dan de juiste GH-hardheid.
Oscars, een vis die oorspronkelijk voorkomt in het zeer zachte, zure water van de Rio Negro rivier (sommigen betwisten dit), hebben zich genaturaliseerd in het harde alkalische hoge GH water van Florida en zijn daar een invasieve soort. Guppy's hebben zich overal ter wereld genaturaliseerd in water van alle verschillende hardheden.
Er is een artikel gedaan over een soort die nauw verwant is aan mollies, guppy's en platies, Poecilia velifera ("The effects of water type on growth, survival and condition of Poecilia velifera", Semra Küçük, 2010). Hierin werd de groeisnelheid van deze levendbarenden in hard water (250 GH, 340 KH) vergeleken met zacht water (18 GH, 72 KH). Er was geen verschil in groeisnelheid of sterfte in de twee groepen.
Een beetje algemene hardheid is nodig voor gezonde slakken en garnalen. Zie het artikel over garnalen voor meer informatie hierover.
Er zijn veel tropische viskwekerijen in Florida op waterputten. Deze viskwekerijen hebben allemaal water met een zeer hoge GH omdat er kalksteen onder zit. En ze kweken allerlei soorten vissen, van tetra's uit het Amazonegebied tot danios uit Zuidoost-Azië en cichliden. De meeste vissen doen het prima in vijvers of bakken op bronwater. Slechts een paar vissen hebben RO water nodig om zich voort te planten.
De wetenschap is vrij stellig dat GH helemaal geen effect heeft op volwassen vissen. Volwassen vissen hebben verschillende mechanismen om met hardheid om te gaan die zich vrij goed aanpassen aan de sterk variërende hardheid. Viseieren, larven en pootvissen kunnen daar minder goed mee omgaan. Maar zelfs dan zijn de aanvaardbare bereiken die onderzoekers hebben gevonden vrij breed. Dit is een samenvatting van het onderzoek:
| Auteur | Ideaal bereik | Aanvaardbaar bereik |
|---|---|---|
| Bhatnagar | 75-150 | 20-300 |
| Swann | >20 | |
| Santhosh | 30-180 | |
| Steen | 50-150 | >10 |
| Tucker | 10-100 | |
| Surnar | 80-91 | |
| Copatti | 25-50 | |
| Milad | 100 | |
| Swingle | >100 | 50-150 |
| Molokwu | 60 | 10-300 |
| Kasiri | 100-200 | 10-300 |
De getallen voor het "aanvaardbare bereik" zijn vrij breed, meestal 20-300 GH. Dit komt omdat GH gewoon niet zo belangrijk is voor vissen. Vijf van deze onderzoeken hadden dit brede bereik.
Elk van deze onderzoeken keek naar larven en pootvis van een andere vissoort, dus de variatie is geen verrassing. Merk ook op dat vislarven en pootvissen calcium voor de groei van hun botten moeten halen uit het water waarin ze zwemmen of uit het voedsel dat ze eten. Als pootvis een calciumarm dieet krijgt, sterft hij in water met een zeer laag GH-gehalte. Dit is een verstorende factor in de bovenstaande onderzoeken. Een andere verstorende factor is dat een hoge GH over het algemeen een hoge pH geeft. En sommige vissen (bijv. zeeduivels) doen het niet goed bij een hoge pH, zelfs niet als het water een lage GH heeft. Merk ook op dat geen van deze studies keek naar riftvallei cichliden.
Er is één artikel dat af en toe opduikt op sociale media: "Water Hardness Influenced Reproductive Dynamics in Two Freshwater Fish Species; Poecilia reticulata and Betta splendens", Krishnakumar, 2020. Dit artikel beweert dat guppy's het beste overleven in water dat is aangepast door de toevoeging van zuiver calciumcarbonaatpoeder tot 900 ppm (900 GH), dat wil zeggen extreem hoog. Het artikel gaat vervolgens in op twee andere onderzoeken die volgens het artikel het zeer hoge GH-niveau ondersteunen.
Er zijn een paar problemen met deze studie. Ten eerste is het onmogelijk om 900 ppm (900 GH) calciumcarbonaat in water te krijgen met gezuiverd calciumcarbonaat. Met zuiver calciumcarbonaat is de hoogste GH die bereikt kan worden ongeveer 350 ppm. Ten tweede hebben de twee aangehaalde artikelen niet eens hoge hardheidsniveaus getest. Als je de artikelen opzoekt, zie je dat het water dat in het ene artikel werd gebruikt 60 ppm (60 GH) had en in het andere 100 ppm (100 GH). Dit zijn GEEN hoge hardheidswaarden. Ten derde wordt het laagste niveau in het onderzoek, 150 ppm (150 GH), door de auteur aangeduid als "zacht water", wat het niet is.
En deze studie is in strijd met niet minder dan elf andere studies in de grafiek hierboven. Dit lijkt een vertaalprobleem te zijn waarbij de getallen er een factor tien naast zitten. Als je aanneemt dat de getallen er een factor tien naast zitten, dan zegt dit onderzoek dat het acceptabele hoger is dan 15 ppm (15 GH) en het ideale 54 tot 90 ppm (54 tot 90 GH), wat dit onderzoek precies in lijn brengt met de andere onderzoeken. Het maakt de referenties ook geldig en 15 ppm (15 GH) is inderdaad "zacht".
Dit artikel komt uit Sri Lanka, waar de moedertaal waarschijnlijk het Singalees is. Op de een of andere manier was de vertaling van de eenheden onjuist.
Carbonaathardheid
Om het andere type hardheid te onderzoeken, namelijk carbonaathardheid of KH, ga je naar deze link:
English 
Dutch