Het basisprincipe van gereinigde mechanische filtratie is het zoveel mogelijk verwijderen van vaste faeces en voedselresten voordat deze omgezet worden en het water vervuilen met stikstof in de vorm van ammoniak. Deze vorm van filtratie vermindert het ammoniak- en nitraatgehalte met ruw geschat 10 -20%. Het sleutelwoord is "gereinigd", het filter dient wekelijks gereinigd of vervangen te worden. Als dit niet gebeurd, hoopt het vuil zich op, en functioneert het filter niet (meer) als mechanisch filter.
Soorten van mechanische filtratie
Er zijn veel soorten mechanische filters, afhankelijk van het type filter waarin ze toegepast worden.
Cartridges
Het type gereinigd mechanisch filter dat veruit het meest wordt toegepast zijn houders van pluizig polyester gevuld met media in cartridges (bijvoorbeeld filters die buiten het aquarium aan de achterkant gehangen worden). Dit materiaal heeft poriën van ongeveer 1000 micron oftewel 1mm. De cartridges zijn makkelijk te verwijderen en kunnen schoon gemaakt worden zo vaak als gewenst. De fabrikanten bevelen een regelmatige (maandelijkse) vervanging aan van de HOBcartridges. Dit advies kun je negeren, ze willen gewoon graag je geld.
Potfilters
Mechanische filtratie in potfilters wordt gebruikelijk gedaan met filterwatten (Polyfil). Deze watten houden vissenfaeces en onopgegeten voer tegen in een bruine visceuze film op het oppervlak. Net zoals alle mechanische filters moeten deze watten wekelijks verschoond of vervangen worden om effectief te blijven.
Samengestelde polyester pads (één type hiervan is de 'pinkie pad') vallen nog steeds onder mechanische filtratie. Deze polyester pads zijn nuttig voor puur mechanische filtratie in potfilters.
Een 40 ppi (pores per inch) spons als eerste laag in een potfilter werkt WEL als een mechanisch filter en moet regelmatig verschoond worden, eens per week. Een 20 of 30 ppi spons in een potfilter is GEEN mechanisch filtermedium. Deze 20 tot 30 ppi spons is een biofiltratie medium.
Sponsfilter
Een sponsfilter van 40 ppi is een erg zwak mechanisch filter. Er is onvoldoende doorstroming voor een goede mechanische filtratie. Men zou op regelmatige basis alleen de buitenkant van deze filters moeten reinigen, maar het kan geen kwaad om ze in het geheel niet te reinigen.
Biologen
Voor hoogwaardige gereinigde mechanische filtratie is het beste mechanische filter een zakvormig filter van 100 micron in een bioloog. Deze zijn makkelijk te reinigen en gaan zeer lang mee. Joey (the King of DIY aquariums) is overgeschakeld op zakvormige filters in de ontwerpen van zijn biologen. Velen gebruiken polyester pads zoals de 'pinkie pad' met veel succes in hun biologen.
Bezinkingsfilter
Het bezinkingsfilter is een veelal verkeerd begrepen type van mechanische filtratie. Er zijn op You Tube veel ontwerpen van circulaire bezinkingsfilters te vinden. Dit type filter heeft een grote container nodig, tenminste een emmer van 5 gallon (ongeveer 19 liter). De in- en uitstroomsnelheid is zeer hoog, zodat grote partikels als faeces tot op de bodem van de emmer kunnen komen en daar bezinken. De bodem wordt af en toe afgeheveld om de bruine smurrie te verwijderen uit het aquariumsysteem.
Als deze smurrie eenmaal per week (ofzo) wordt verwijderd, is dit een mechanische filtratie. Maar als het bezinkingsfilter slechts eens per 6 maanden wordt gereinigd, verandert er iets. Na verloop van ongeveer een maand transformeert de vieze smurrie in nuttige smurrie. De bruine smurrie wordt een vrijzwevende massa van biofloc met grote aantallen van nuttige bacteriën.
Wanneer uit een dergelijk bezinkingsfilter de bruine bioflocmassa wordt verwijderd, is er een serieuze mogelijkheid dat de vissen te maken krijgen met enige mate van ammoniakvergiftiging. Merk op dat sommigen erg veel filterwatten in zo'n bezinkingsfilter proppen, waardoor de biofloc wordt gestabiliseerd en het gaat werken als een erg goed biofilter.
Ongereinigde mechanische filtratie
Klik op deze link om een beter inzicht te krijgen in het alternatief van gereinigde mechanische filtratie:
English 
Dutch